اکثرمان حدوداً ۲۱ تا ۳۵ درصد از ساعات بیداری خودمان را در محل کار می‌گذرانیم، نحوه گذراندن این مدت‌زمان در محیط کار و معنادار بودن یا نبودنشان تأثیر زیادی در احساسمان نسبت به زندگی دارد. زمانی که معنا را در زندگی کشف کنیم، مزایای گسترده‌ای را وارد زندگی‌مان خواهیم کرد. به‌طورکلی معنا همان چیزی است که به ما هدفی برای بلند شدن از رخت خواب می‌دهد. همان چیزی که بهره‌وری‌مان در کار را بالا می‌برد و احساس رضایت را در زندگی‌مان افزایش می‌دهد.
تحقیقی که در سایت revisesociology منتشر شده، نشان می‌دهد افرادی که به معنای زندگی خودشان دست پیدا کرده و برای آن اهمیتی زیادی قائل‌اند، در درازمدت احساس خوشبختی بیشتری نسبت به دیگر افراد می‌کنند.
با توجه به اهمیت این موضوع، در این مقاله قرار است به‌طور جامع به این مسئله بپردازیم که کار معنادار چیست؟ و چطور می‌توانیم این ویژگی را برای خودمان و نیروهایمان اجرایی کنیم؟
کار معنادار چیست؟
ممکن است هر کسی “کار معنادار” را به نحو متفاوتی معرفی کند. حتی در منابع مختلف هم در مورد معنی کلمه کار معنادار گمراهی زیادی وجود داشته و همه‌شان به عدم وجود تعریفی ثابت برای کار معنادار اشاره می‌کنند. با توجه به عدم وجود یک تعریف واحد، در ادامه برای درک مفهوم کار معنادار به ۳ تعریف و توصیف از آن اشاره می‌کنیم:
به نقل از سایت yondur، منظور از کار معنادار این است که بدانید دقیقاً چه‌کاری انجام می‌دهید؟ هدف کلی شرکت شما چه چیزی است؟ و خود شما چه ارزشی برای تیم و جامعه ایجاد می‌کنید؟
به‌عبارت‌دیگر و به نقل از rescuetime می‌توان گفت کار معنادار ۳ ویژگی مهم دارد:
- هدف: چقدر احساس می‌کنید کارتان در راستای اهداف زندگی‌تان است؟
- درک: چقدر کاری که می‌کنید را درک کرده، با جزئیاتش آشنایی دارید و آن را در راستای ارزش‌هایتان می‌بینید؟
- اهمیت: چقدر اعتقاد دارید که کارتان واقعاً ارزشمند و ارزش ساز است؟
علاوه بر این تعریف، طبق تحقیق انجام‌گرفته توسط hbr، کار معنادار برای نسل‌های مختلف معنای متفاوتی دارد اما بعد از بررسی ۵ نسل از کارکنان متوجه شدند که بین همه تعاریف آن‌ها از کار معنادار، ۳ ویژگی مشترک است:
● کار معنادار انگیزه ذاتی ایجاد می‌کند،
● کار معنادار روابط پایدار می‌سازد،
● کار معنادار به دیگران کمک می‌کند.
به‌عنوان نمونه اعضای یک مجموعه آموزش زبان انگلیسی، باید بدانند که رسالت آن‌ها آموزش انگلیسی به‌عنوان زبان دوم به افراد است و با این کار به آن‌ها در افزایش درآمد و اعتمادبه‌نفس کمک می‌کنند و درنهایت یک جامعه زیباتر می‌سازند.
از طرفی هرکدام از اعضای این تیم باید بداند که چه نقشی در این مجموعه دارند؟ حتی آن شخصی که وظیفه آوردن چایی برای نیروها را دارد، زمانی که بداند با انجام این کار در کاهش خستگی نیروها نقش مثبتی دارد و باعث می‌شود هدفشان بیشتر از قبل محقق شود، یک کار معنادار انجام می‌دهد.
چرا کار معنادار مهم است؟
در سال ۲۰۱۲ و طی تحقیق که انجام شد، محققان متوجه ۴ مورد از نتایج مطلوب کار معنادار شدند:
- اول‌ازهمه اینکه داشتن کار معنادار تأثیر مثبت در سطح رفاه و حال خوب انسان‌ها دارد و باعث می‌شود احساس رضایتشان از زندگی افزایش پیدا کند؛
- دوم، کار معنادار باعث می‌شود بین اعضای یک سازمان و شرکت روابط اجتماعی ارزشمندی به وجود آمده و اعضا با مهربانی بیشتری نسبت به همدیگر رفتار کنند؛
- سوم، کار معنادار به‌نوعی ارزش‌های انسانی را با خود همراه کرده و نتیجه نهایی فعالیت فرد را بهبود می‌دهد؛
- و درنهایت افرادی که به کار معنادار مشغول‌اند مثل دیگر افراد شاغل، صرفاً درگیر گذراندن زمان نیستند و بیشتر به هدف و رسیدن به نتیجه فکر می‌کنند.
جدای از این تحقیق، از دیگر تأثیرات کار معنادار می‌توان به این موارد نیز اشاره کرد:
● کار معنادار باعث کاهش غیبت کارکنان و افزایش کیفیت عملکردشان می‌شود.
● کار معنادار از خسته‌کننده شدن فضای کار جلوگیری خواهد کرد و همیشه انگیزه لازم را در نیروها ایجاد می‌کند.
تا اینجا به این موضوع پرداختیم که کار معنادار چیست و درک خوبی از مزیت‌هایش هم پیدا کرده‌ایم. با توجه به این پیش‌زمینه در ادامه مقاله بررسی می‌کنیم که چطور باید یک کار معنادار ایجاد کنیم؟
چگونه یک کار معنادار ایجاد کنیم؟
در این بخش مقاله روی صحبتمان بیشتر با نیروهای سازمانی است. اما اگر به‌عنوان یک کارفرما قصد دارید فضای کاریِ معناداری بسازید:
● ابتدا به‌خوبی ارزش‌هایی که سازمان و شرکت شما در جامعه ایجاد می‌کند را به بقیه یادآوری کنید،
● نیروها را در معرض اطلاعات مرتبط با فعالیت‌ها قرار داده و جزئیات کار را با آن‌ها شریک شوید تا احساس ارزشمندی کنند،
● فضای کاری امنی ایجاد کنید،
● و برای اینکه متوجه شوید که باید در سازمان خود چه تغییراتی به وجود بیاورید پیشنهاد می‌کنیم مابقی مقاله را مطالعه کنید.
برای ایجاد یک کار معنادار:
۱) علایق، ارزش‌ها و مهارت‌های خودتان را شناسایی کنید.
پیش از هر چیزی باید درک کنید که علایق، ارزش‌ها و مهارت‌های شما چه چیزهایی هستند؟
زمانی که صحبت از علاقه است، باید ببینید از انجام چه‌کاری است که لذت زیادی می‌برید و حتی متوجه گذران زمان در آن نمی‌شوید؟ در مورد مهارت‌ها؛ اصولاً ما انسان‌ها از انجام کاری که در آن مهارت داریم لذت بیشتری می‌بریم و اعتمادبه‌نفسمان در انجامش به افزایش رضایتمان کمک می‌کند و در مورد ارزش‌ها؛ از کودکی در ذهن هر انسان یک سری ارزش وجود دارد. مثلاً شاید یکی از ارزش‌های شما این باشد که نباید به محیط‌زیست آسیب زد، در این شرایط مشغول شدن در یک شرکت تولید دخانیات یا مواد شیمیایی آسیب‌زا احتمالاً معنا را از شما می‌گیرد.
برای اینکه علایق، ارزش‌ها و مهارت‌هایتان را بشناسید، این سؤالات را از خودتان پرسیده و جواب بدهید:
● چه علایقی دارید؟ از انجام چه کارهایی هیجان‌زده می‌شوید؟
● چه ارزش‌هایی دارید؟ چه خطوط قرمزی در زندگی شما وجود دارد؟
● چه مهارت‌هایی دارید که بتوانید به کمک آن‌ها مشغول به کار شوید؟
رسیدن به پاسخ این سؤالات به شما کمک می‌کند کاری پیدا کنید که بتوانید در آن به معنا برسید.
نکته: اگر کارفرما هستید می‌توانید برای معنادار کردن کار نیروها، خودتان یا مدیران را موظف به پرسیدن این سؤالات و سپس دادن جایگاه مناسب به هر فرد کنید. همین‌طور می‌توانید این سؤالات را بخشی از پرسش‌نامه استخدامی شرکت کنید.
۲) یک جامعه هم هدف و علاقه‌مند به کارتان پیدا کنید.
پیدا کردن گروهی از افراد که به کار شما علاقه‌مند هستند، باعث می‌شود بیشتر از قبل احساس کنید که کار معناداری انجام می‌دهید و وجود این ارتباطات باعث افزایش انگیزه‌تان می‌شود.
برای پیدا کردن این جامعه، پیشنهاد می‌کنیم فارغ از متخصص یا مبتدی بودنتان، کار یا نتیجه کارتان را به اشتراک بگذارید. مثلاً تصاویری از نقاشی‌هایی که می‌کشید، عکس آخرین ویدیوهایی که ساخته‌اید، حتی تصویری از سمینار آموزشی که در آن به‌عنوان یک نیروی کمکی حضور پیدا کرده بودید.
Austin Kleon نویسنده کتاب‌های پرفروش می‌گوید:
متخصص یا حرفه‌ای بودن را فراموش کنید! مبتدی بودنتان را فریاد بزنید، آنچه دوست دارید را به اشتراک بگذارید تا افراد علاقه‌مند به علایق خودتان را پیدا کنید.
نکته: در جایگاه یک کارفرما، گردآوری افراد علاقه‌مند به یک کار در بخشی از سازمان احتمالاً ایده مناسبی است.
۳) احساسات منفی را از بین ببرید.
طبق مقاله منتشرشده در hbr، در بسیاری از مواقع، این احساسات ماست که از داشتن یک کار معنادار جلوگیری می‌کنند نه شرایط موجود! مثلاً احساس استرسی که به دلیل سنگینی مسئولیت‌ها ایجاد می‌شود. اگر چنین احساسی را دارید، حتماً باید برای رفعش اقدام کنید. مثلاً می‌توانید برای کاهش استرس یا ناراحتی و حتی خشم خود از مدیتیشن، ورزش و تفریح کمک بگیرید.
نکته: به‌عنوان یک مدیر، بهترین کاری که می‌توانید انجام بدهید افزایش امنیت کاری و کاهش استرس در مجموعه است. تفویض کارهایی که مسئولیت زیادی دارند به افرادی که توانایی کنترل احساسات بیشتری دارند نیز انتخاب خوبی است.
چطور کار فعلی‌مان را معنادار کنیم؟
اگر از شرایط فعلی شغلتان راضی نیستید و می‌خواهید همین موقعیت شغلی که در آن هستید را معنادار بکنید، ادامه مطلب را بخوانید:
۱) تکنیک سه مرحله‌ای ساخت کار معنادار
این تکنیک شامل ۳ مرحله است که به معنادارتر کردن شغل فعلی شما کمک می‌کند:
· عهده‌دار شدن وظایف بیشتر: در مرحله اول باید سعی کنید با به عهده گرفتن برخی وظایف که احتمالاً در شرح وظایفتان هم نیستند، مهارت‌هایتان را افزایش بدهید. مثلاً اگر به‌عنوان کارمند اداری بایگانی کار می‌کنید، هر از گاهی به اتاق کپی هم رفته و در عین کمک به نیروی آنجا، کمی از تخصصش را یاد بگیرید.
· برقراری ارتباطات بیشتر: در مرحله دوم باید سعی کنید ارتباطات بیشتری در محل کارتان بسازید. مثلاً می‌توانید با به عهده گرفتن آموزش نیروهای جدید، با تعداد زیادی از افراد ارتباط برقرار کنید.
· بازشناخت شغل فعلی: بار دیگر در مورد کار خودتان فکر کنید. شاید تا الان در ذهن خودتان یک نیروی عادی در مشاور املاک بوده‌اید. اما اگر جایگاه فعلی خودتان را یک‌بار دیگر بازبینی کنید، متوجه می‌شوید شما کسی هستید که رسالت رساندن و برقراری ارتباط بین فرد نیازمند ملک به فرد نیازمند به فروش یا اجاره را انجام می‌دهید. در واقع شما با رفع نیاز دو انسان کار بزرگی می‌کنید.
۲) بررسی ارتباط ارزش و اهداف با کار
در مرحله دوم باید هر هفته یا هر ماه، ارتباط اهداف و ارزش‌های خودتان را با کاری که انجام می‌دهید بررسی کنید. این یعنی مطمئن شوید در حال حرکت در مسیری هستید که با ارزش‌های شما تضادی نداشته و همین‌طور شما را به هدف بلندمدتتان می‌رساند. دراین‌بین اگر از مسیر منحرف شده‌اید، باید دوباره به مسیر بازگردید.
البته ممکن است حتی در حال حاضر کاری که می‌کنید شما را به هدفتان که مثلاً راه‌اندازی یک کسب‌وکار شخصی است نرساند، اما اگر بلندمدت نگاه کنید، احتمالاً متوجه می‌شوید تخصصی که یاد می‌گیرید یا پولی که پس‌انداز می‌کنید به‌مرور شما را به هدفتان خواهد رساند.
۳) به خودتان پاداش بدهید
طبق تحقیقات منتشرشده در سایت wpengine یکی از مهم‌ترین چیزهایی که باعث افزایش انگیزه ما حین کار می‌شود، پیشرفت در آن است. قطعاً در هر شغلی پیروزی‌های هر چند کوچک وجود دارد. بنابراین بعدازاینکه به پیروزی‌های کوچک و بزرگ در کار خودتان رسیدید، یک جشن کوچک برای خودتان بگیرید، یک کادو نه‌چندان بزرگ به خودتان بدهید و برای رسیدن به پیروزی‌های بعدی برنامه‌ریزی کنید. منظور از جشن گرفتن برگزاری یک مهمانی بزرگ نیست، حتی یک کافه رفتن آن هم به‌تنهایی اکتفا می‌کند.
آیا مدیر و فرهنگ‌سازمانی در محیط کاری‌تان، شما را از انجام کارهای معنادار محروم می‌کند؟
طبق تحقیقاتی در آمریکا معلوم شده که متأسفانه مدیران و رهبران بیشتر از همه احساس معنادار بودن کار را از نیروها می‌گیرند. چطور؟
با عدم قدردانی از نیروهای موفق، دادن کار به نیروهایی که انجام آن کار برایشان بی‌معنی است، رفتار ناعادلانه، قضاوت کارمندان، ایجاد فضای ناامن و…
اگر واقعاً مطمئنید که سازمان شما جلو پیشرفتتان را گرفته و اجازه نمی‌دهد به انجام کارهای معنادار مشغول شوید، بهتر است از همین امروز حداقل یک ساعت زمان برای یادگیری یک تخصص جدید یا عمیق شدن در تخصص فعلی زمان بگذارید تا در صورت نیاز به تغییر شغل، در شرایط سختی گرفتار نشوید.
البته دقت کنید، خیلی مواقع چیزی که در ذهن شما به‌عنوان بی‌لیاقتی مدیر معنا شده، در واقع عدم وجود دانش و مهارت کافی در برقراری ارتباط یا درک رفتارهای مدیر است. بنابراین همیشه هم طبق قضاوت‌های خودتان جلو نروید و کمی با دقت بیشتر شرایط را مشاهده کنید.
کلام آخر
به‌عنوان کلام آخر پیشنهاد می‌کنیم برای درک بهتر مطالب این مقاله، این دو کتاب را هم مطالعه کنید:
● کتاب کار معنادار از شاون اسکینوزی
● کتاب کار عمیق از کال نیوپورت
در این مقاله ابتدا فهمیدیم که کار معنادار چیست و سپس با نحوه ایجاد یک کار معنادار و همین‌طور معنادار کردن کار فعلی‌مان آشنا شدیم. درنهایت اگر نظر و سؤالی دارید، در بخش نظرات منتظر شما هستیم.
