دوچرخه‌ی معکوس backward bicycle دوچرخه‌ای معمولی است که به کمک یک جفت چرخ‌دنده، حرکت فرمان را معکوس می‌کند. به این ترتیب شما وقتی فرمان دوچرخه را به سمت راست می‌چرخانید، چرخ به سمت چپ می‌رود و وقتی فرمان دوچرخه را به سمت چپ می‌چرخانید، چرخ به سمت راست می‌رود.
این تفاوت ساده و به ظاهر کوچک، چالشی بزرگ برای مغز ما ایجاد می‌کند. چنانچه با همین عنوان در فضای مجازی جستجو کنید، فرد سازنده و تلاش او برای راندن دوچرخه و تفاوت عملکرد او و پسر خردسالش را خواهید یافت.
چرا ما در کانون یادگیری فردا به دوچرخه معکوس علاقمند شدیم؟
دوچرخه معکوس یکی از ابزارها و بازی‌های انتقال مفهوم مورد استفاده‌ی در کانون یادگیری فردا است. تجربه‌ای که شما به عنوان هدیه‌ای از طرف ما، آن را با خود به همراه می‌برید و شاید آن را هرگز فراموش نکنید؛ اما این دوچرخه‌ی چالش‌برانگیز، در این مسیر برای ما درس‌هایی هم دارد و قطعاً باز هم خواهد داشت.
این دوچرخه تاکنون در نمایشگاه جانبی دو همایش بزرگ (ISMC2017 در تهران و پنجمین همایش نشان تجاری در مشهد) همراه ما بوده و تعداد زیادی را چه به عنوان راکب، چه به عنوان تماشاچی مشغول کرده و در عین حال درس‌های جالبی به ما آموخته است.
این دوچرخه چه درس‌هایی برای ما دارد؟
۱- انسان‌ها و ذهن‌شان در برخورد با یک مساله‌ی جدید، واکنش‌های متفاوتی دارند: برخی بی تفاوت و برخی مشتاق هستند. برخی همیشه مسایل را پیش پا افتاده و ساده می‌انگارند و دیگران ضمن ابراز ناباوری، حتی حاضر به امتحان هم نیستند. مشکل، یادگیری چیزهای جدید نیست. مشکل کنار گذاشتن آموخته‌های ناکارآمد قبلی (پادیادگیری*) است.
۲- اکثر ما اشتیاق زیادی برای یک راه حل سریع داریم و تلاش مورد نیاز برای رسیدن به هدف را بسیار کمتر از حد مورد نیاز برآورد می‌کنیم. به زبان دیگر دوست داریم دیر بیاییم و زود برویم و یک شبه راه صد ساله را برویم.
۳- ذهن ما، می‌تواند ارزیابی نادرستی از میزان پیچیدگی شرایط به ما بدهد، بسیاری از تلاشگران با دیدن چرخ‌دنده با اطمینان گفتند که می‌توانند دوچرخه را به راحتی برانند! در چند مورد پس از تلاش‌های ناموفق زیاد، باز هم با اعلام ساده بودن این کار، عرصه را ترک کردند.
هدف اصلی ما تحریک افراد به راندن دوچرخه نبوده و نیست، بلکه توجه دادن آنها به مساله الگوی ذهنی ( پارادایم )، عادت‌های ذهنی و نقش آن در نتایج زندگی ما بوده است. بسیاری از ذهن‌ها به جای تمرکز بر مفهوم اصلی یعنی الگوی ذهنی بر روی ظاهر مساله یعنی دوچرخه متمرکز شدند. این پارادایم جدید (توجه و تمرکز بر ظواهر) درس بزرگی بود که بدون برنامه‌ریزی از این دوچرخه‌ی جادویی یاد گرفتیم.
مهارت آموزی ذهنی، فرایندی دوجانبه است که ما را در کنار شما در ایجاد و یادگیری از این تجربه مهارتی شیرین و تکراری اما همواره جدید، با خود به همراه می‌برد: و چه زیباست تمرین مهارت مهارت‌آموزی با شما.
نویسنده: افشین محمد (رهیار مدیران اجرایی)
فایل pdf: دوچرخه معکوس چیست و به ما چه می‌آموزد؟